Γιατί έχουν πάρει φωτιά οι τιμές των προϊόντων – Πού θα υπάρξουν ελλείψεις

Τα τελευταία επίσημα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας που αφορούσαν τον Ιούλιο έκαναν λόγο για πληθωρισμό της τάξης του 1,4% σε σχέση με τον αντίστοιχο περσινό μήνα, ο οποίος αποδίδεται βασικά στις αυξήσεις των ακόλουθων κατηγοριών:

1,7% στην ομάδα Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά, με αυξήσεις τιμών κυρίως σε: αρνί και κατσίκι (13,2%), νωπά ψάρια (6,6%), τυριά (3,5%), ελαιόλαδο (2,6%), άλλα βρώσιμα έλαια (16,3%), νωπά φρούτα (5,2%), νωπά λαχανικά (8%)

4,2% στην ομάδα Στέγαση, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε: ηλεκτρισμό (0,7%), φυσικό αέριο (72,3%), πετρέλαιο θέρμανσης (28,9%)

5,8% στην ομάδα Μεταφορές, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε: καύσιμα και λιπαντικά (16,6%), καινούργια αυτοκίνητα (5,3%) εισιτήρια μεταφοράς επιβατών με αεροπλάνο (11,4%)

Ειδικότερα σε ό,τι αφορά στις μέσες τιμές των καυσίμων στη χώρα μας (ευρώ/λίτρο), ενδεικτική είναι η πορεία από τα χαμηλά της περασμένης χρονιάς:

27/8/2021: 1,682

30/12/2020: 1,436

4/5/2020: 1,311

Αμόλυβδη 100 οκτανίων

27/8/2021: 1,856

30/12/2020: 1,635

4/5/2020: 1,592

Diesel κίνησης

27/8/2021: 1,389

30/12/2020: 1,165

4/5/2020: 1,096

Η τιμή της απλής αμόλυβδης βρίσκεται δηλαδή σήμερα περίπου 30% υψηλότερα από τα χαμηλά του 2020 και 17,1% από το ξεκίνημα της φετινής χρονιάς, με αντίστοιχη εικόνα να εμφανίζει το πετρέλαιο κίνησης (27% και 20% περίπου), ενώ η πιο ενισχυμένη αμόλυβδη (η 100άρα) έχει μικρότερα ποσοστά αύξησης (16,58% και 13,51% αντίστοιχα). Ωστόσο η 100άρα έχει ήδη ξεπεράσει το φράγμα των 2 ευρώ / λίτρο στον νομό Κυκλάδων, ενώ προς τα επίπεδα αυτά πλησιάζουν και άλλες περιοχές στη χώρα μας (Δωδεκάνησα, Σάμος, Λέσβος, Κεφαλονιά, Κέρκυρα, Ευρυτανία κ.ά.)

Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, ανάλογη εικόνα είχαμε και κατά τον τρέχοντα μήνα, η οποία μπορεί να μην έγινε ευρέως αντιληπτή λόγω των πυρκαγιών που μονοπώλησαν το ενδιαφέρον του κόσμου, αλλά και του γεγονότος ότι ο Αύγουστος παραδοσιακά αποτελεί τον βασικό μήνα διακοπών των Ελλήνων, ωστόσο είναι σίγουρο ότι μέσα στο φθινόπωρο οι διαφορές στις τιμές πολλών προϊόντων σε σχέση με πέρυσι θα είναι κάτι παραπάνω από ορατές.

Ήδη όπως φάνηκε και από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, σημαντικές είναι οι αυξήσεις που έχουν γίνει σε έλαια, κρέατα, οπωροκηπευτικά και ψάρια, καθώς επίσης και σε παιδικές τροφές.

Γενικότερα, όπως σημειώνεται από στελέχη βιομηχανιών καθώς και αλυσίδων σούπερ μάρκετ, στόχος των εταιρειών είναι να απορροφηθεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερο ποσοστό των αυξήσεων στο κόστος που αφορούν σε εξωγενείς παράγοντες –όπως είναι π.χ. οι διεθνείς πετρελαϊκές τιμές, το αυξημένο μεταφορικό κόστος εισαγόμενων πρώτων υλών και προϊόντων κ.ά.– καθώς με το ξέσπασμα της πανδημίας το εισόδημα και η αγοραστική δύναμη χιλιάδων καταναλωτών έχει συρρικνωθεί. Θεωρούνται ωστόσο αναπόφευκτες οι ανατιμήσεις και μάλιστα διόλου ευκαταφρόνητες σε ορισμένες κατηγορίες προϊόντων, ειδικά των εισαγόμενων αλλά και των εγχωρίων παραγόμενων τα οποία βρίσκονται σε έλλειψη.

Μην ξεχνάμε ότι σε διεθνές επίπεδο έχουν παρουσιαστεί προβλήματα, μεταξύ άλλων, στην προμήθεια χάλυβα, η τιμή του οποίου έχει ενισχυθεί σημαντικά, ενώ ελλείψεις και αυξημένες τιμές παρατηρούνται ακόμη σε ξύλο και πλαστικά (PET, πολυαιθυλένιο κ.λπ.).

Παράλληλα παρατηρούνται σημαντικές καθυστερήσεις στις παραδόσεις τροφίμων, καθώς επίσης και προϊόντων ηλεκτρικών/ηλεκτρονικών ειδών, ένδυσης, λόγω του συνδυασμού αυξημένης ζήτησης και μειωμένης παραγωγικής ικανότητας σε παγκόσμιο επίπεδο εξαιτίας της διαφορετικής εξέλιξης της πανδημίας.

Επαναλαμβάνεται με έμφαση από στελέχη επιχειρήσεων αλλά και εκπροσώπους συλλογικών φορέων η εκρηκτική αύξηση των ναύλων, αφού, για παράδειγμα, ενώ η μεταφορά ενός κοντέινερ 40 ποδών κόστιζε πέρυσι κάτω από 2.000 δολάρια, πλέον το κόστος έχει εκτοξευθεί σε επίπεδα 10.000-13.000 δολαρίων.

Χαρακτηριστικά είναι τα στοιχεία του δείκτη Drewry World Container, ο οποίος χθες έδειχνε μέση τιμή $9.817,72 ανά εμπορευματοκιβώτιο 40ft, 351% υψηλότερα από την ίδια εβδομάδα του 2020. Πρόκειται για την 19η συνεχόμενη εβδομάδα αυξήσεων, σημειώνεται σε σχετικό report. Οι υψηλότεροι ναύλοι καταγράφονται:

από Σαγκάη για Νέα Υόρκη: $14.136 (+262% από πέρυσι)

από Σαγκάη για Ρότερνταμ: $13.787 (+637%)

από Σαγκάη στη Γένοβα: $13.464 (+594%)

από Σαγκάη για Νέα Υόρκη: $11.362 (+235%)

Θυμίζουμε ότι φορείς του επιχειρηματικού κόσμου έχουν αφήσει αιχμές για πιθανή ολιγοπωλιακή – καιροσκοπική συμπεριφορά (ή αλλιώς… καρτέλ) των liner companies, από τις οποίες, οι 10 μεγαλύτερες ελέγχουν το 82% της παγκόσμιας διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων, με αποτέλεσμα να μπορούν να ελέγχουν πλήρως τη διαθέσιμη προσφορά πλοίων.

Με αυτά και με αυτά, μεγάλες αλυσίδες ηλεκτρικών/ηλεκτρονικών ειδών αλλά και ειδών για το σπίτι, οι οποίες δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, έχουν ήδη βιώσει σημαντικές καθυστερήσεις αλλά και μεγάλες αυξήσεις των τιμών στα προϊόντα που εισάγουν, προσθέτοντας παράλληλα και τις ελλείψεις σε αρκετές κατηγορίες. Ένα κομμάτι του υψηλότερου κόστους το έχουν απορροφήσει οι προμηθευτές, ωστόσο σταδιακά θα μετακυλιστεί μέρος του σε όλο και περισσότερα προϊόντα.

Από τότε που ξέσπασε η πανδημία του κορονοϊού, αρκετές βιομηχανίες που είχαν παρουσία με μονάδες στην Κίνα έχουν αλλάξει στρατηγική προσπαθώντας να μεταφέρουν την παραγωγική τους βάση πιο κοντά στην έδρα τους ή σε πιο κοντινές και πιο ανταγωνιστικές σε επίπεδο κόστους χώρες, όπως είναι π.χ. για πολλές ευρωπαϊκές τα Βαλκάνια και η Τουρκία.