Η χρήση βενζίνης μολύβδου έχει εξαλειφθεί οριστικά για αυτοκίνητα και φορτηγά σε όλο τον κόσμο.
Η Αλγερία, η μόνη χώρα που εξακολουθούσε να χρησιμοποιεί βενζίνη με μόλυβδο στα οχήματα, εξάντλησε τα τελικά αποθέματά της τον Ιούλιο.
Τα περισσότερα ανεπτυγμένα κράτη κατάφεραν να την απαγορεύσουν μέχρι τη δεκαετία του ’80, αλλά ήταν μια αργή διαδικασία.
Τη Δευτέρα, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες δήλωσε ότι η εξάλειψη του καυσίμου αποτελεί μια «διεθνή επιτυχία».
Γιατί η βενζίνη με μόλυβδο είναι τόσο «κακή»;
Η εξαιρετικά ρυπογόνος ουσία μολύνει τις χώρες εδώ και σχεδόν έναν αιώνα και είναι γνωστό ότι προκαλεί καρδιακές παθήσεις, καρκίνο και εγκεφαλικά επεισόδια. Έχει επίσης συνδεθεί με την παρεμπόδιση της ανάπτυξης του εγκεφάλου στα παιδιά.
Όπως εξήγησε ο Γκουτέρες: «Η εξάλειψη της χρήσης βενζίνης με μόλυβδο θα αποτρέψει περισσότερους από ένα εκατομμύριο πρόωρους θανάτους κάθε χρόνο».
Ο εκτελεστικός διευθυντής του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ Γκερνγκερ Άντερσεν είπε επίσης ότι σηματοδοτεί μια μεγαλύτερη αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι προσεγγίζουν την κλιματική κρίση, προσθέτοντας: «Η ανθρωπότητα μπορεί να μάθει από και να διορθώσει τα λάθη που έχουμε κάνει».
Η περιβαλλοντολογική οργάνωση Greenpeace περιέγραψε την κίνηση αυτή ως «το τέλος μιας τοξικής εποχής», λέγοντας: «Δείχνει ξεκάθαρα ότι αν καταργήσουμε σταδιακά ένα από τα πιο επικίνδυνα ρυπογόνα καύσιμα του 20ού αιώνα, μπορούμε να καταργήσουμε τελείως όλα τα ορυκτά καύσιμα».
Παρατηρήθηκε ότι η βενζίνη μολύβδου βελτίωνε την απόδοση του κινητήρα στα οχήματα στις αρχές της δεκαετίας του ’20 και ο εφευρέτης της Τόμας Μίντγκλει ήταν σίγουρος ότι ήταν ασφαλής.
Μέχρι το 1924, μια κρίση σε διυλιστήριο που διαχειριζόταν ο αμερικανικός κολοσσός πετρελαίου Standard Oil προκάλεσε ένα κύμα πανικού για το ίδιο το καύσιμο – πέντε εργαζόμενοι σκοτώθηκαν και δεκάδες περισσότεροι νοσηλεύτηκαν μετά από σπασμούς.
Ωστόσο, αυτές οι ανησυχίες, ως επί το πλείστον, αγνοήθηκαν.
Δεν ήταν μέχρι τη δεκαετία του ’70 πριν σημειωθεί μεγάλη αλλαγή στη χρήση βενζίνης όταν η Ιαπωνία απομάκρυνε τελείως το μόλυβδο από το καύσιμο.
Η Αυστρία ήταν η πρώτη χώρα που το απαγόρευσε για τα οχήματα το 1989. Μέχρι τη δεκαετία του 2000, 86 χώρες εξακολουθούσαν να χρησιμοποιούν το προϊόν – απαγορεύτηκε μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2000.
Ο ΟΗΕ ξεκίνησε μια παγκόσμια εκστρατεία για την αντιμετώπισή του το 2002, ενώ η Βόρεια Κορέα, η Μιανμάρ και το Αφγανιστάν σταμάτησαν να το πουλούν το 2016.
Γιατί άργησε τόσο πολύ να εξαλειφθεί;
Υπάρχουν σημαντικές οικονομικές συνέπειες που προήλθαν από την εξάλειψη της βενζίνης μολύβδου.
Το περιβαλλοντικό πρόγραμμα του ΟΗΕ εξήγησε: «Πολλές χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν ανεπαρκή κανονιστικά πρότυπα καυσίμων και οχημάτων».
Ορισμένα κράτη εισάγουν καύσιμα με υψηλά επίπεδα θείου, αγνοώντας τον κίνδυνο για τη δημόσια υγεία.
Άλλα κράτη – συμπεριλαμβανομένου του Αφγανιστάν – αντιμετωπίζουν πολέμους και είναι λιγότερο πρόθυμα να βάλουν σε προτεραιότητα τις αλλαγές στην βενζίνη.
Ο ΟΗΕ ισχυρίστηκε επίσης: «Η έλλειψη κατάλληλης ρύθμισης για την εισαγωγή μεταχειρισμένων οχημάτων περιπλέκει περαιτέρω το ζήτημα. Η κακή ρύθμιση των εισαγωγών μεταχειρισμένων οχημάτων στις αναπτυσσόμενες χώρες ανοίγει την αγορά σε εισροή οχημάτων που δεν διαθέτουν τις τελευταίες τεχνολογίες που απαιτούνται για τον περιορισμό των εκπομπών επιβλαβών ρύπων».
Αντ ’αυτού, χρησιμοποιούνται παλαιότερα μοντέλα, τα οποία με τη σειρά τους έχουν αντίκτυπο στην ποιότητα του αέρα.
Το Ηνωμένο Βασίλειο άργησε επίσης να φέρει την αλλαγή στον σχετικό νόμο, σε σύγκριση με τους δυτικούς συμμάχους του, επειδή οι Βρετανοί ήταν απρόθυμοι να βάλουν αμόλυβδη στα αυτοκίνητά τους ακόμη και όταν έγινε φθηνότερη και πιο προσιτή.
Είναι η εξάλειψη ένα πραγματικό ορόσημο;
Η βενζίνη μολύβδου εξακολουθεί να χρησιμοποιείται για μικρά αεροπλάνα και ο μόλυβδος μπορεί να παραμείνει στο περιβάλλον ως σκόνη, σύμφωνα με το EuroNews.
Ωστόσο ένα μέλος της Greenpeace στη Νότια Αφρική, είπε: «Το τέλος της μολυβδούχου βενζίνης είναι κάτι περισσότερο από μια γιορτή του τέλους μιας τοξικής εποχής.
«Η σταδιακή κατάργηση της βενζίνης μολύβδου στην Αλγερία τον περασμένο μήνα – την τελευταία χώρα στον κόσμο που χρησιμοποίούσε τετρααιθυλένιο – είναι μια απόδειξη της ικανότητας του κόσμου να επιτύχει έναν κοινό στόχο από κοινού.
«Δείχνει ξεκάθαρα ότι εάν καταφέρουμε να καταργήσουμε σταδιακά ένα από τα πιο επικίνδυνα ρυπογόνα καύσιμα στον 20ό αιώνα, μπορούμε να καταργήσουμε τελείως όλα τα ορυκτά καύσιμα».
Ωστόσο, είναι σαφές από την πιο πρόσφατη έκθεση IPCC, η οποία έδωσε στην ανθρωπότητα «κόκκινο κώδικα» για τον περιορισμό της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας σε μόλις 1,5 βαθμούς Κελσίου, ότι υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά να γίνει.
Αγωνιστές για το περιβάλλον όπως η Γκρέτα Τούνμπεργκ πιέζουν συνεχώς για την απομάκρυνση της βενζίνης από ορυκτά καύσιμα από την καθημερινή ζωή, και όχι μόνο της βενζίνης με μόλυβδο.
Το σχέδιο αυτό, βέβαια, φαίνεται ακόμη πολύ μακριά, ειδικά καθώς ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον μπορεί να εγκρίνει την εξόρυξη ενός ορυχείου φυσικού αερίου στη Βόρεια Θάλασσα που κοστίζει 16 δισ. λίρες.