Τις τελευταίες εβδομάδες, η Ευρώπη τείνει να μετατραπεί, για μια ακόμη φορά, σε παγκόσμιο επίκεντρο της Covid-19. Το πέμπτο κύμα της πανδημίας πλήττει ήδη σφοδρά πολλές χώρες, με αποτέλεσμα να καταρρίπτονται καθημερινά τα ρεκόρ των νέων ημερήσιων κρουσμάτων – σε ορισμένες δε και των θανάτων.
Ενόψει δε και του επερχόμενου χειμώνα, ο οποίος έχει δηλώσει ήδη «παρών» σε αρκετές χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά, αρκετοί φοβούνται πως τα χειρότερα έπονται. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κάνει ήδη λόγο για παράγοντα που προκαλεί «μεγάλη ανησυχία», ενώ τα δημόσια συστήματα υγείας, έχοντας ήδη καταπονηθεί σημαντικά κατά τη διάρκεια των προηγούμενων κυμάτων της πανδημίας, θα βρεθούν για μια ακόμη φορά στα όριά τους.
Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο επικεφαλής του ΠΟΥ για την Ευρώπη, Χανς Κλούγκε, εάν δεν ανακοπεί η σημερινή τάση, τότε θα κάνουμε λόγο για μια τραγωδία ως το τέλος του χειμώνα. Κι αυτό διότι στις 53 χώρες για τις οποίες είναι υπεύθυνος (της ευρωπαϊκής ζώνης), ο ιός θα μπορούσε να προκαλέσει μέχρι και μισό εκατομμύριο νέους θανάτους τις επόμενες 100 περίπου ημέρες – δηλαδή, κάπου 5.000 καθημερινά κατά μέσο όρο!
Η αλήθεια, βεβαίως, είναι πως η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη εκτός ΕΕ – ειδικά δε στη Ρωσία τείνει να γίνει δραματική. Ακόμη και εντός των «27», όμως, η εικόνα δεν είναι ομοιόμορφη. Και σε αυτό, όπως εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς συγκρίνοντας τα επίσημα στοιχεία από το σχετικό γράφημα, υπάρχει ένας παράγοντας που αποδεικνύεται καθοριστικός: Το ποσοστό των πλήρως εμβολιασμένων σε κάθε χώρα.
Πολύ απλά: Όσο μεγαλύτερο είναι αυτό τόσο μικρότερος είναι και ο αριθμός των θανάτων. Το ίδιο συμβαίνει και με εκείνους που νοσούν καθώς, όπως έδειξε μελέτη στη Γερμανία, μόλις το 0,26% των πλήρως εμβολιασμένων αναπτύσσουν συμπτώματα.
Πρόκειται για διαπίστωση που δεν χωράει αμφισβήτηση, έστω και αν η αναλογία δεν είναι σταθερή, καθώς παίζουν ρόλο και άλλοι παράγοντες – όπως είναι, για παράδειγμα, η κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα συστήματα υγείας, κάτι που αποδεικνύεται ιδιαιτέρως σημαντικό στη Γερμανία, τη Γαλλία και τις σκανδιναβικές χώρες.
Δεν είναι τυχαίο, για του λόγου το αληθές, ότι ανάμεσα στις χώρες με τους λιγότερους θανάτους στη διάρκεια των τελευταίων δύο εβδομάδων (ως την Δευτέρα 8 Νοεμβρίου) είναι οι δύο γείτονες της Ιβηρικής: Η Ισπανία κατέγραψε σχεδόν 8 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκων και η Πορτογαλία περίπου 7, καθώς το ποσοστό των πλήρως εμβολιασμένων ανέρχεται σε πάνω από 80% και 85% αντιστοίχως και είναι από τα υψηλότερα στην ΕΕ. Όσο για τη Μάλτα, όπου έχει εμβολιαστεί σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού, δικαίως βρίσκεται στην καλύτερη θέση, με τους λιγότερους θανάτους – μόλις 3,88 ανά εκατομμύριο.
Αντιδιαμετρικά αντίθετη είναι η κατάσταση που επικρατεί στα Βαλκάνια, την ανατολική Ευρώπη και τη Βαλτική. Όπως φαίνεται και στο γράφημα, σε Βουλγαρία και Ρουμανία – όπου το ποσοστό των πλήρως εμβολιασμένων είναι λίγο πάνω από το 20% και το 30% αντιστοίχως – έχει σημάνει κόκκινος συναγερμός. Η πρώτη, μάλιστα, η οποία έχει πληθυσμό αρκετά μικρότερο από την Ελλάδα (7 εκατομμύρια) ανέφερε 334 θανάτους μόνο στο τελευταίο 24ωρο!
Το σχετικά χαμηλό ποσοστό εμβολιασμού παίζει επίσης καθοριστικό ρόλο, όπως φαίνεται από τη συσχέτισή του με τους θανάτους, στη Λετονία, τη Λιθουανία και την Εσθονία (έστω κι αν ξεπερνά το 50% και στις τρεις), κυρίως όμως στην Κροατία και τη Σλοβακία, όπου είναι λίγο πάνω από το 40%.
Όσο για την Ελλάδα, η οποία κατέχει την ένατη χειρότερη θέση με βάση τον αριθμό των θανάτων από Covid ανά εκατομμύριο τις προηγούμενες δύο εβδομάδες, ενώ βρίσκεται αρκετά κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο σε ποσοστό πλήρως εμβολιασμένων – ενώ και το ΕΣΥ παραμένει χωρίς τις αναγκαίες υποδομές, παρά τις διαρκείς εκκλήσεις και προτάσεις των υγειονομικών – οι απαντήσεις είναι προφανείς όσον αφορά τις αιτίες για την μεγάλη επιδείνωση των τελευταίων ημερών.