Το φαγητό είναι μια από τις μεγαλύτερες απολαύσεις της ζωής, όμως η υπερφαγία είναι ένα από τα αυξανόμενα προβλήματά της. Όπως φαίνεται τώρα από την επιστημονική έρευνα, η υπερφαγία συνδέεται με το σύστημα που ελέγχει τις εξαρτήσεις.
Ήδη από το 2019, ερευνητές στο εργαστήριο Στούμπερ στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον ανακάλυψαν ότι ορισμένα κύτταρα φωτίζονται σε παχύσαρκα ποντίκια και αποτρέπουν τα σήματα που δηλώνουν τον κορεσμό, δηλαδή το αίσθημα ότι κάποιος έχει χορτάσει. Τώρα οι ερευνητές προχωρούν σε μια βαθύτερη ανάλυση στο ρόλο που παίζουν αυτά τα κύτταρα.
Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Neuron αναφέρεται στη λειτουργία των γλουταματερικών νευρώνων σε ποντίκια. Αυτά τα κύτταρα βρίσκονται στην περιοχή πλάγια του υποθαλάμου στον εγκέφαλο, ένα σημείο που είναι υπεύθυνο για τη ρύθμιση συμπεριφορών για τις οποίες υπάρχει συγκεκριμένο κίνητρο, όπως η σίτιση.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι αυτοί οι νευρώνες επικοινωνούν με δύο διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου: την πλευρική ρίζα στον υποθάλαμο, μια βασική περιοχή του εγκεφάλου στην παθοφυσιολογία της κατάθλιψης και την «κοιλιακή καλυπτρική περιοχή», ή VTA, μια περιοχή που υπάγεται στο λεγόμενο σύστημα επιβράβευσης του εγκεφάλου και βοηθά στη ρύθμιση των προτιμήσεών μας, καθώς παίζει κύριο ρόλο στο κίνητρο, την ανταμοιβή και τον εθισμό.
Οδηγός στις διατροφικές διαταραχές
«Διαπιστώσαμε ότι αυτά τα κύτταρα δεν αποτελούν μία μόνο ομάδα και ότι διαφορές αυτών των κυττάρων προκαλούν διαφορετική δράση», δήλωσε ο Στούμπερ, συνεργάτης καθηγητής αναισθησιολογίας και φαρμακολογίας Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, ο οποίος συνεργάστηκε με τον κύριο συγγραφέα της μελέτης, Μάρκ Ρόσι, καθηγητή αναισθησιολογίας και Ιατρικής πόνου. Η μελέτη τους κάνει ένα ακόμη βήμα την κατανόηση των κυκλωμάτων του εγκεφάλου που εμπλέκονται στις διατροφικές διαταραχές.
Το εργαστήριο του Στούμπερ μελετά τη λειτουργία των κύριων ομάδων κυττάρων στο κύκλωμα ανταμοιβής του εγκεφάλου και προσδιορίζει τον ρόλο τους στον εθισμό και τις ψυχικές ασθένειες – με την ελπίδα να ανακαλύψουν θεραπείες. Το ερώτημα που τίθεται, είναι αν αυτά τα κύτταρα μπορούν να αποτελέσουν τον στόχο φαρμάκων, χωρίς να προκληθεί βλάβη σε άλλα μέρη του εγκεφάλου.
Επιβράβευση
Η τελευταία μελέτη ανέλυσε συστηματικά τους πλευρικούς γλουταμινικούς νευρώνες του υποθαλάμου. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι, όταν τα ποντίκια τρέφονται, οι νευρώνες στην πλάγια κοιλότητα ανταποκρίνονται περισσότερο από αυτούς στην κοιλιακή καλυπτρική περιοχή, υποδηλώνοντας ότι αυτοί οι νευρώνες μπορεί να διαδραματίσουν μεγαλύτερο ρόλο στην καθοδήγηση της σίτισης.
Οι ερευνητές εξέτασαν επίσης την επίδραση των ορμονών λεπτίνη και γκρελίνη στον τρόπο που τρώμε. Τόσο η λεπτίνη όσο και η γκρελίνη πιστεύεται ότι ρυθμίζουν τη συμπεριφορά μέσω της επιρροής τους στο μεσομεταιχμιακό σύστημα ντοπαμίνης, ένα βασικό συστατικό της οδού ανταμοιβής στον εγκέφαλο.
Αλλά λίγα είναι γνωστά για το πώς αυτές οι ορμόνες επηρεάζουν τους νευρώνες στην πλευρική περιοχή του υποθαλάμου του εγκεφάλου.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η λεπτίνη αμβλύνει τη δραστηριότητα των νευρώνων που προβάλλονται στην πλευρική ρίζα του υποθαλάμου και αυξάνει τη δραστηριότητα των νευρώνων που προβάλλουν στην κοιλιακή καλυπτρική περιοχή.
Αλλά η γκρελίνη κάνει το αντίθετο.
Εθισμός
Αυτή η μελέτη έδειξε ότι τα κυκλώματα εγκεφάλου που ελέγχουν τη σίτιση επικαλύπτονται -τουλάχιστον εν μέρει- με τα κυκλώματα του εγκεφάλου που εμπλέκονται στον εθισμό στα ναρκωτικά.
Η μελέτη προστίθεται στον αυξανόμενο αριθμό ερευνών για το ρόλο του εγκεφάλου στην παχυσαρκία, την οποία ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αποκαλεί παγκόσμια επιδημία. Νέα δεδομένα από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων έδειξαν ότι τα ποσοστά παχυσαρκίας σε 16 πολιτείες έχουν φτάσει το 35% ή και παραπάνω.