Ανατρέπονται οι παγκόσμιοι συσχετισμοί – Οι ΗΠΑ μεταφέρουν το στρατιωτικό και πολιτικό επίκεντρο από τη Μέση Ανατολή προς τον Ειρηνικό Ωκεανό – Ανησυχία για το πώς θα επηρεάσει η συμφωνία το τοπίο της πυρηνικής ενέργειας παγκοσμίως – Ανύπαρκτη η Ευρώπη και η εξωτερική της πολιτική.
Αναταράξεις σε παγκόσμιο επίπεδο και ντόμινο εξελίξεων πυροδοτεί η ανακοίνωσης της τριμερούς αμυντικής συμφωνίας ΗΠΑ – Βρετανίας και Αυστραλίας, γνωστή πλέον με τη συντομογραφία «AUKUS».
Η αιφνίδια και ιστορική συμμαχία – ορόσημο των AUKUS (τα αρχικά της Αυστραλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, και των ΗΠΑ), επιβεβαιώνει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο ότι το μέτωπο της παγκόσμιας αντιπαράθεσης της Δύσης στη γεωστρατηγική σκακιέρα μετατοπίζεται οριστικά στην Κίνα, με τη στρατιωτική ενίσχυση της Καμπέρα με πυρηνοκίνητα υποβρύχια.
Η κίνηση Μπάιντεν δεν θα πρέπει να αποσυνδέεται στρατηγικά και από την πρόσφατη αποχώρηση του αμερικανικού στρατού από το Αφγανιστάν, με τον Αμερικανό πρόεδρο να επιθυμείς να μετατοπίσει το στρατιωτικό και πολιτικό επίκεντρο των ΗΠΑ, από τη Μέση Ανατολή προς τον Ειρηνικό Ωκεανό, επιχειρώντας να ενισχύσει σε όλα τα επίπεδα τις συμμαχίες έναντι της Κίνας.
Τι σημαίνει όμως η στάθμευση στην Αυστραλία αμερικανικών πυρηνοκίνητων υποβρυχίων και η έξοδός τους στον Ειρηνικό; Αναμφισβήτητα αποτελούν σημαντικό πλεονέκτημα για τις ΗΠΑ και την επιρροή τους στην περιοχή, ενώ θα πρέπει να επισημάνουμε πως οι Αμερικανοί μοιράζονται την υποβρυχιακή τους τεχνολογία για πρώτη φορά μετά από 50 χρόνια. Προηγουμένως είχαν μοιραστεί την τεχνολογία τους μόνο με τη Μεγάλη Βρετανία.
Η Αυστραλία λοιπόν καθίσταται πυρηνική δύναμη; Η ηγεσία της διαμηνύει ότι δεν έχει την παραμικρή πρόθεση να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, ωστόσο, καθίσταται πλέον η έβδομη χώρα στον κόσμο που θα διαθέτει πυρηνοκίνητα υποβρύχια, μετά τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, τη Γαλλία, την Κίνα, την Ινδία και τη Ρωσία.
Η οργή του Παρισιού
Ποιοι χάνουν από αυτή τη συμφωνία; Εκτός φυσικά από τους Κινέζους, που βλέπουν τους Αμερικανούς να μπαίνουν στη γειτονιά τους, σίγουρα η Γαλλία, που έχει παραδοσιακά συμφέροντα στην περιοχή, ενώ είχε συνάψει και «χρυσή» συμφωνία ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ με την Αυστραλία για συμβατικά υποβρύχια.
Οι εξαγγελίες μοιραία οδήγησαν στην ακύρωση της παραγγελίας γαλλικών υποβρυχίων από την Αυστραλία, προκαλώντας την έντονη αντίδραση του Παρισιού, το οποίο έσπευσε να χαρακτηρίσει την απόφαση «λυπηρή», υποστηρίζοντας πως είναι «αντίθετη στο γράμμα και το πνεύμα της συνεργασίας που επικρατούσε ανάμεσα στη Γαλλία και την Αυστραλία». Πρόκειται για «πισώπλατη μαχαιριά» από την Αυστραλία και για «ωμή» απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, δήλωσε ο επικεφαλής της γαλλικής διπλωματίας Ζαν-Ιβ Λεντριάν στον France Info.
«Είχαμε οικοδομήσει με την Αυστραλία μια σχέση εμπιστοσύνης. Η εμπιστοσύνη αυτή προδόθηκε», σημείωσε επίσης ο Λεντριάν, ο οποίος είχε συνάψει ο ίδιος αυτό το «συμβόλαιο του αιώνα» για τα υποβρύχια με την Αυστραλία, όταν ήταν υπουργός Άμυνας.
Ούτε οι συμφιλιωτικές δηλώσεις του Τζο Μπάιντεν, ο οποίος διαβεβαίωσε πως οι ΗΠΑ θέλουν «να εργαστούν στενά με τη Γαλλία» σ’ αυτή τη μεγάλης στρατηγικής σημασίας ζώνη, ήταν αρκετές για να κατευνάσουν την οργή του Παρισιού. Το Παρίσι «είναι ένας εταίρος κλειδί» της Αμερικής, δήλωσε ακόμη.
Από την πλευρά του, ο Βρετανός υπουργός Άμυνας ανέφερε ότι το νέο σύμφωνο δεν αποτελεί προάγγελο ενός Ψυχρού Πολέμου ανάμεσα στην Δύση και την Κίνα. Σημείωσε ότι αυτό δεν περιλαμβάνει πυρηνικά όπλα και δεν αφορά την Κίνα.
Παράλληλα, αναφερόμενος στη Γαλλία, ο Ουάλας υπογράμμισε ότι το νέο σύμφωνο μεταξύ των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Αυστραλίας δεν αντιπροσωπεύει κάποια στρατηγική διαφορά μεταξύ της Βρετανίας και της Γαλλίας, αν και, όπως είπε, κατανοεί την απογοήτευση του Παρισιού για την απώλεια του συμβολαίου.
Ανύπαρκτη και πάλι η Ευρώπη
Πλήρη αιφνιδιασμό και αμηχανία φαίνεται πως προκάλεσε η ανακοίνωσης της τριμερούς αμυντικής συμφωνίας ΗΠΑ – Βρετανίας και Αυστραλίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς οι Βρυξέλλες δεν είχαν ενημερωθεί για τη συμμαχία «AUKUS».
Η περιθωριοποίηση της Ε.Ε. από την παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα είναι προφανής και επιβεβαιώνει την ανυποληψία των Βρυξελλών, οι οποίες έσπευσαν μερικές ώρες μετά τις επίσημες ανακοινώσεις να δηλώσουν πως εξετάζουν τις επόμενες κινήσεις τους.
Όπως δήλωσε ο Πέτερ Στάνο, εκπρόσωπος του επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ, «η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν ενημερώθηκε για το σύμφωνο ασφαλείας ΗΠΑ, Αυστραλίας, Βρετανίας και βρισκόμαστε σε επαφές για να αναλύσουμε καλύτερα αυτήν την συμμαχία». Φημίζεται άλλωστε η Ευρώπη για τα αντανακλαστικά και τη συνοχή της. Εδώ δεν μπορούσε να αντιδράσει και να ορθώσει ανάστημα απέναντι στον Ερντογάν που απειλούσε δύο κράτη – μέλη της, την Ελλάδα και την Κύπρο, θα μπορούν οι ηγέτες της να συμμετέχουν σε αποφάσεις που επηρεάζουν την παγκόσμια ειρήνη;
Είναι γεγονός πλέον πως οι παγκόσμιοι συσχετισμοί αλλάζουν και είναι προφανές πως οι χώρες της Ε.Ε. σε παγκόσμιο επίπεδο δεν μπορούν να διαδραματίσουν απολύτως κανέναν ρόλο, παρά ενδεχομένως μόνο σε ένα ευρύτερο πλαίσιο συνασπισμού. Η δήλωση του Ζοζέπ Μπορέλ περί άγνοιας αναφορικά με τη συμφωνία της AUKUS είναι εξαιρετικά σοβαρή και αποδεικνύει με έναν τρόπο θλιβερό την πλήρη ανυπαρξία έστω στοιχειώδους ενιαίας εξωτερικής πολιτικής στην Ε.Ε. ενώ επιβεβαιώνεται και η αδιαφορία που δείχνουν όλες οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για συμμετοχή στις παγκόσμιες εξελίξεις. Ας μείνει λοιπόν η Ε.Ε. παρατηρητής των εξελίξεων, εγκλωβισμένη στα γραφεία των Βρυξελλών, άβουλη και ανίκανη να συμμετάσχει στις παγκόσμιες γεωπολιτικές εξελίξεις.