Τα 15 πιο εύκολα φθινοπωρινά λαχανικά για καλλιέργεια σε κήπο και γλάστρα – Πηγή: www.mistikakipou.gr

Αν έχουμε συνηθίσει να φυτεύουμε λαχανικά μόνο την περίοδο της άνοιξης, ίσως είναι καιρός να αναθεωρήσουμε τις καλλιεργητικές μας συνήθειες. 

Η φθινοπωρινή καλλιέργεια περιλαμβάνει μοναδικά λαχανικά με υψηλή διατροφική αξία που μπορούμε εύκολα να καλλιεργήσουμε στον κήπο και σε γλάστρα στο μπαλκόνι με ελάχιστη περιποίηση. 

Ειδικά τα πράσινα λαχανικά έχουν ξεχωριστή φρεσκάδα και αξεπέραστη γεύση, όταν τα κόβουμε και τα απολαμβάνουμε κατευθείαν από τον κήπο. Κι αν κάποιος δεν έχει προηγούμενη εμπειρία στην καλλιέργεια λαχανικών, τα φθινοπωρινά λαχανικά αποτελούν ένα ιδανικό ξεκίνημα. 

Η καλλιέργεια των φθινοπωρινών λαχανικών είναι σχετικά ξένοιαστη, καθώς οι χαμηλές θερμοκρασίες του φθινοπώρου και του χειμώνα λειτουργούν αποτρεπτικά για ένα μεγάλο ποσοστό ασθενειών και εντόμων που συναντάμε στα καλοκαιρινά κηπευτικά. Επιπλέον, πολλά από τα λαχανικά που φυτεύουμε το φθινόπωρο αναπτύσσονται και ωριμάζουν σχετικά γρήγορα, οπότε μπορούμε σε σύντομο χρονικό διάστημα να έχουμε συγκομιδή. 

Ας δούμε, λοιπόν, ποια είναι τα πιο εύκολα λαχανικά μπορούμε να καλλιεργήσουμε το φθινόπωρο, μαζί με χρήσιμες συμβουλές για τη φύτευση και την περιποίηση τους. Διαφήμιση Τα πιο εύκολα λαχανικά που φυτεύουμε το φθινόπωρο σε κήπο και σε γλάστρα. 

Το μαρούλι είναι από τα πιο δημοφιλή φθινοπωρινά λαχανικά και το ευκολότερο στην καλλιέργεια τόσο σε κήπο όσο και σε γλάστρα. Υπάρχουν μάλιστα πολλές ποικιλίες για να δοκιμάσουμε, όπως το κλασικό μαρούλι με τα στενόμακρα φύλλα σκουροπράσινου χρώματος και το γαλλικό μαρούλι με τα χαλαρά τρυφερά φύλλα. Μία ξεχωριστή ποικιλία που προτείνουμε είναι το μαρούλι βουτύρου με λεία τρυφερά φύλλα και κλειστό κεφάλι. Τα πιο τραγανά φύλλα μαρουλιού τα δίνει το κατσαρό κεφαλωτό μαρούλι, το περίφημο iceberg, που σχηματίζει στρογγυλό κεφάλι σα λαχανάκι. Τα μαρούλια φυτεύονται σε αποστάσεις περίπου 30 εκατοστών μεταξύ των φυτών και 40-50 εκατοστών μεταξύ των γραμμών φύτευσης. Γενικότερα, ο χρόνος συγκομιδής του μαρουλιού είναι γρήγορος με διάρκεια 1,5-2,5 μήνες, ανάλογα την ποικιλία που καλλιεργούμε. 

Το σπανάκι επίσης αγαπημένο πράσινο φυλλώδες λαχανικό, που φυτεύεται και ευδοκιμεί την περίοδο του φθινοπώρου. Το σπανάκι θεωρείται μία από τις πιο εύκολες καλλιέργειες που προτείνουμε σε κάθε αρχάριο κηπουρό. Προτιμάμε να φυτεύουμε έτοιμα φυτά σπανακιού που προμηθευόμαστε από φυτώρια για να έχουμε πιο γρήγορη παραγωγή και να εξασφαλίσουμε μεγαλύτερη απόδοση. Φυτεύουμε τα σπανάκια σε αποστάσεις 15-20 εκατοστών μεταξύ των φυτών και 30-40 εκατοστών μεταξύ των γραμμών φύτευσης. Για φυτέψουμε το σπανάκι στο μπαλκόνι, χρησιμοποιούμε γλάστρες ή ζαρνινιέρες βάθους τουλάχιστον 15 εκατοστών. Η συγκομιδή του σπανακιού γίνεται σταδιακά περίπου 2 μήνες μετά τη μεταφύτευση. Προτιμάμε να κόβουμε σταδιακά τα περιφερειακά φύλλα για να έχουμε μεγαλύτερη περίοδο συγκομιδής. Τα μικρά τρυφερά φύλλα του σπανακιού είναι ιδανικά για σαλάτα, ενώ τα μεγαλύτερα τα επιλέγουμε για τα μαγειρέματα μας. 

Aκόμα και το ραδίκι που φυτρώνει μόνο του στους αγρούς, μπορούμε πολύ εύκολα να φυτέψουμε στον κήπο και στο μπαλκόνι. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες για να καλλιεργήσουμε, από το άγριο ραδίκι με τα οδοντωτα φύλλα που κοκκινίζουν στην βάση τους και το δημοφιλές σταμναγκάθι μέχρι το ιταλικό ραδίκι και το ραντίτσιο. Η χαρακτηριστική γεύση τους έχει τους πιο φανατικούς θαυμαστές των βραστών χόρτων. Κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης για το ραδίκι είναι περίπου 40-50 εκατοστά μεταξύ των γραμμών φύτευσης και 20-30 εκατοστά μεταξύ των φυτών ραδικιού, ανάλογα με την ποικιλία. Αν φυτέψουμε το ραδίκι στο μπαλκόνι, θα προμηθευτούμε γλάστρες ή ζαρνινιέρες βάθους τουλάχιστον 15 εκατοστών. Η συγκομιδή του ραδικιού γίνεται 2-3 μήνες μετά τη φύτευση ανάλογα την ποικιλία που καλλιεργούμε.  

Άλλη μια κατηγορία φυλλώδους λαχανικού που εύκολα καλλεργούμε σε κήπο ή σε γλάστρα σε μπαλκόνι είναι τα αντίδια. Tα αντίδια μπορούν να γίνουν βραστά, αλλά μπορούν επίσης να φαγωθούν ωμά σε σαλάτα μαζί με μαρούλι. Υπάρχουν τα άγρια αντίδια, που έχουν όρθια και ψηλή ανάπτυξη, με σχίσιμο στα φύλλα, λευκοπράσινους μίσχους και σχετικά πιο πικρή γεύση, ενώ ιδανικές για σαλάτα είναι οι κατσαρές ποικιλιές αντιδιού, που χαρακτηρίζονται από χαμηλή βλάστηση και στενά φύλλα. Φανατικούς θαυμαστες έχουν και τα αντίδια «σκαριόλες» με τα πλατιά και ελαφρώς οδοντωτά φύλλα. Τα αντίδια φυτεύονται σε αποστάσεις φύτευσης περιπου 30 εκατοστών μεταξύ των φυτών και 40-50 εκατοστών μεταξύ των γραμμών φύτευσης. Για την φύτευση του αντιδιού στο μπαλκόνι, χρειαζόμαστε γλάστρες ή ζαρνινιέρες βάθους περίπου 15 εκατοστών. Δεν χρειάζονται πολύ χρόνο για να τα μαζέψουμε, καθώς ο απαιτούμενος χρόνος συγκομιδής 2-2,5 μήνες. 

Και πάμε στα βολβώδη λαχανικά και συγκεκριμένα στο ραπανάκι που κι αυτό φυτεύεται με πολύ καλά αποτελέσματα τόσο στον κήπο αλλά και σε γλάστρα στο μπαλκόνι. Μπορούμε να καλλιεργήσουμε ραπανάκια στρογγυλά, μικρά αλλά και μεγαλύτερου μεγέθους, ραπάνια μακριά με κόκκινη φλούδα αλλά και με λευκή φλούδα! Ότι και να επιλέξουμε, το σίγουρο είναι πως θα απολαύσουμε την τραγανή και πικάντικη γογγυλόριζα του ραπανιού. Κατά τη φύτευση του ραπανιού, προτιμάμε να σπέρνουμε το σπόρο, αραιά, πάνω σε γραμμές, σε αποστάσεις φύτευσης 20-30 εκατοστών μεταξύ των γραμμών, σε βάθος χώματος 1-2 εκατοστά. Επειδή συνήθως γίνεται πυκνή φύτευση του σπόρου, αραιώνουμε τα ραπανάκια σε αποστάσεις 5 εκατοστά μεταξύ τους. Αν φυτέψουμε τα ραπανάκια σε γλάστρα θα πρέπει να έχει βάθος τουλάχιστον 20 εκατοστά, ειδικά για τις στενόμακρες ποικιλιές ραπανιού. Ο χρόνος συγκομιδής για το ραπανάκι είναι περίπου 2-3 μήνες, ανάλογα την ποικιλία που φυτέψαμε. 

Μέσα στο φθινόπωρο, φυτεύουμε και το λάχανο στον κήπο μας. Για σαλάτα προτιμούμε τις ημιαφράτες ποικιλίες που δίνουν λάχανο μέσα σε 2 με 3 μήνες και έχουν το πλεονέκτημα πως είναι πιο ανθεκτικές στις ασθένειες, ενώ έχουν μεγαλύτερη περίοδο συντήρησης στο ψυγείο μετά τη συγκομιδή. Υπάρχουν πρώιμες, μεσοπρώιμες και όψιμες ποικιλίες του ημιαφράτου λαχάνου που απαιτούν συνήθως 2-4 μήνες για συγκομιδή μετά την μεταφύτευση. Και για όσους από εμάς αγαπάμε τους λαχανοντολμάδες, επιλέγουμε αφράτες ποικιλίες που δίνουν μεγάλο λάχανο 4-5 κιλών. Να μην ξεχάσουμε και το κόκκινο-μωβ λάχανο, που είναι πιο σκληρό και πιο συμπαγές και φτάνει σε βάρος 1-2 κιλά. Το λάχανο φυτεύεται σε αποστάσεις περίπου 50 εκατοστών μεταξύ των φυτών και 90-100 εκατοστών μεταξύ των γραμμών φύτευσης. Αν και δεν συνηθίζεται ιδιαίτερα, μπορούμε να φυτέψουμε λάχανο και σε γλάστρα, αρκεί να έχει βάθος 25 εκατοστά.  

Και το μπρόκολο ανήκει στα εύκολα φθινοπωρινά λαχανικά που φυτεύουμε σε κήπο και σε γλάστρα στο μπαλκόνι. Για τους ερασιτέχνες κηπουρούς, προτιμούμε τις ποικιλίες μπρόκολου με παραπούλια, καθώς κατά τη συγκομιδή δίνουν την κεντρική ανθοκεφαλή που είναι πιο μεγάλη, ενώ σταδιακά αναπτύσσονται 3-4 πλευρικών ανθοκεφαλές οι οποίες βέβαια είναι μικρότερες σε μέγεθος. Το μπρόκολο φυτεύεται σε αποστάσεις περίπου 50 εκατοστών μεταξύ των φυτών και 90-100 εκατοστών μεταξύ των γραμμών φύτευσης. Για να φυτέψουμε μπρόκολο στο μπαλκόνι, χρησιμοποιούμε γλάστρες ή ζαρνινιέρες βάθους τουλάχιστον 25 εκατοστών. Τόσο για το μπρόκολο, όσο και για το λάχανο και το κουνουπίδι, πρέπει να σκονίζουμε με βάκιλο Θουριγγίας για να αντιμετωπίσουμε την κάμπια του λάχανου που προσβάλλει τα φύλλα. 

Η λίστα με τα εύκολα φθινοπωρινά λαχανικά δεν μπορεί παρά να περιλαμβάνει και το κουνουπίδι. Ένα από τα δημοφιλέστερα χειμερινά λαχανικά, υψηλής διατροφικής αξίας, το οποίο ουσιαστικά καλλιεργούμε για την ανθοφοκεφαλή του. Το κουνουπίδι φυτεύεται σε αποστάσεις περίπου 40-50 εκατοστών μεταξύ των φυτών και 80-100 εκατοστών μεταξύ των γραμμών φύτευσης. Αν το φυτέψουμε σε γλάστρα, χρειάζεται διάμετρο και βάθος τουλάχιστον 25 εκατοστών. Συγκομίζουμε το κουνουπίδι περίπου τρεις μήνες μετά τη μεταφύτευση, όταν η ανθοκεφαλή είναι σφικτή και συνεκτική και διατηρεί λευκό χρώμα. Σε αυτό το στάδιο, το μέγεθος της ανθοκεφαλής έχει διάμετρο γύρω στα 10 εκατοστά και βάρος περίπου 1 κιλό. Πιο διαδεδομένες ποικιλίες κουνουπιδιού είναι οι λευκές, αλλά θα συναντήσουμε και ποικιλίες με μωβ ανθοκεφαλή που είναι πιο ανθεκτικές σε ψηλές θερμοκρασίες. 

Το καρότο είναι ένα από πιο θρεπτικά λαχανικά που μπορούμε να καλλιεργήσουμε φθινόπωρο στον κήπο μας, καθώς είναι πλούσιο σε βιταμίνες και αντιοξειδωτικές ουσίες. Διάσημο για τη γλυκιά, τραγανή και αρωματική γεύση της σαρκώδους ρίζα του, το καρότο αποτελεί αγαπημένη τροφή για μικρούς και μεγάλους. Θέλει σχετικά δροσερές συνθήκες για να αναπτυχθεί και να ευδοκιμήσει ενώ παρουσιάζει σχετική ανθεκτικότητα στον παγετό του χειμώνα. Τα καρότα μπορούν να φυτευτούν είτε με σπόρο είτε με έτοιμα φυτά που προμηθευόμαστε από φυτώριο. Κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης για τα καρότα είναι 5-10 εκατοστά μεταξύ των φυτών και 30-40 εκατοστά μετάξύ των γραμμών φύτευσης. Αν το φυτέψουμε σε γλάστρα ή ζαρντινιέρα θα πρέπει να έχουν βάθος τουλάχιστον 30 εκατοστά και να τις έχουμε γεμίσει με αφράτο φυτόχωμα. 

Άλλη μία εξαιρετική επιλογή για το φθινοπωρινό λαχανόκηπο είναι και το παντζάρι που ξεχωρίζει με το έντονο κόκκινο χρώμα του. Γνωστό και ως κοκκινογούλι, το παντζάρι καλλιεργείται κυρίως για την τραγανή σαρκώδη ρίζα του που αναπτύσσεται μέσα στο χώμα, αλλά και για τα φύλλα του που είναι εξίσου νόστιμα και υγιεινά. Όλες οι ποικιλίες του παντζαριού αναπτύσσονται σε δροσερό περιβάλλον και μακριά από ακραίες θερμοκρασίες, με ιδανικές θερμοκρασίες από τους 15°C μέχρι τους 25°C. Σε πολύ παγωνιά ή σε πολύ ζέστη, οι ρίζες του παντζαριού δεν αναπτύσσονται σωστά και έχουμε υποβαθμισμένη παραγωγή. Φυτεύουμε τους σπόρους παντζαριού σε βάθος 3-5 εκατοστών, ρίχνοντας 4-5 σπόρους, σε αποστάσεις 10 εκατοστών μεταξύ τους και σε αποστάσεις 50 εκατοστών μεταξύ των γραμμών. Αν φυτέψουμε το παντζάρι σε γλάστρα ή ζαρντινιέρα, θα πρέπει να έχει βάθος τουλάχιστον είκοσι εκατοστά. 

Και μην ξεχνάμε τη ρόκα, ένα από πιο αρωματικά και πικάντικα μυρωδικά του κήπου που απολαμβάνουμε σε πράσινες σαλάτες. Η καλλιέργεια της ρόκας είναι πολύ εύκολη που αποτελεί ιδανικό ξεκίνημα για πρωτάρηδες κηπουρούς, καθώς και για μικρά παιδιά που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στην κηπουρική. Η ρόκα προτιμά σχετικά ψυχρές και ηλιοφανείς θέσεις για να ευδοκιμήσει την περίοδο του φθινοπώρου και του χειμώνα. Η ρόκα φυτεύεται αραιά με σπόρο που τοποθετούμε σε βάθος 1-2 εκατοστών. Αν επιλέξουμε να μεταφυτέψουμε έτοιμα φυτά ρόκας από φυτώριο, τα τοποθετούμε σε αποστάσεις φύτευσης 15-20 εκατοστών μεταξύ των φυτών και 30-40 εκατοστών μεταξύ των γραμμών φύτευσης. Κι αν την φυτέψουμε στο μπαλκόνι, θα χρειαστούμε μία γλάστρα ή ζαρντινιέρα με βάθος περίπου 15 εκατοστών. 

Τι θα λέγατε να φυτεύαμε και λίγο φρέσκο πράσινο κρεμμυδάκι για να συνοδεύσει τις φθινοπωρινές σαλάτες μας; Η φθινοπωρινή φύτευση του κοκκαριού, δηλαδή του μικρού βολβού κρεμμυδιού, γίνεται σε αποστάσεις περίπου 5 εκατοστών και βάθος 1-2 εκατοστών με την κορυφή του βολβού προς τα επάνω. Τα κρεμμύδια προτιμούν ελαφρύ αμμώδες χώμα με καλή αποστράγγιση, ενώ καλό είναι να ενσωματώνουμε οργανική ουσία, όπως καλά χωνεμένη κοπριά, κομπόστ και πλήρες βιολογικό λίπασμα για την ενδυνάμωση της καλλιέργειας. Για την καλλιέργεια του κρεμμυδιού στο μπαλκόνι, χρησιμοποιύμε γλάστρες ή ζαρντινιέρες με χαμηλό βάθος 15-20 εκατοστών και μεγάλη επιφάνεια, προκειμένου να χωρέσουν αρκετά φυτά και αφράτο φυτόχωμα υψηλής ποιότητας. 

Ας μιλήσουμε και για το σέσκουλο, το ξαδερφάκι του παντζαριού, ένα λαχανικό φθινοπωρινής φύτευσης, χωρίς ιδιαίτερες απαίτησεις. Το σέσκουλο καλλιεργείται για τα νόστιμα φύλλα του που συγκομίζουμε 3-4 μήνες μετά την φύτευση. Αν και δεν αντέχει τις υψηλές θερμοκρασίες, το σέσκουλο επιζητά ηλιόλουστες ή ημισκερές θέσεις, ενώ είναι σχετικά ανθεκτικό και στην ελαφριά παγωνιά. Θέλει βαθιά γόνιμα εδάφη, εμπλουτισμένα σε οργανική ουσία που να διαθέτουν παράλληλα και καλή αποστράγγιση. Κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης είναι 20-25 εκατοστών μεταξύ των φυτών και 40-50 εκατοστών μεταξύ των γραμμών φύτευσης. Το σέσκουλο μπορεί να καλλιεργηθεί και σε γλάστρα ή ζαρντινιέρα βάθους τουλάχιστον 20 εκατοστών, αρκεί να εμπλουτιστεί με γόνιμο φυτόχωμα ειδικό για κηπευτικά. 

Το σέλινο είναι μία ακόμη ιδιαίτερα νόστιμη και πολύ εύκολη καλλιέργεια για το φθινόπωρο. Το μόνο που χρειαζόμαστε είναι να επιλέξουμε την ποικιλία που μας ενδιαφέρει. Σέλινο ντόπιο με το δυνατό άρωμα, σέλερι με τους τραγανούς βλαστούς ή σελινόριζα με τις σαρκώδεις ρίζες που τρώγονται. Για να έχει υγιές καταπράσινο φύλλωμα, τo σέλινο θέλει δροσερό περιβάλλον και ηλιόλουστες ή ημισκιερές θέσεις με θερμοκρασίες 16-20°C. Φυτεύεται σε απόστάσεις φύτευσης 20-30 εκατοστών μεταξύ των φυτών και 40-60 εκατοστών μεταξύ των γραμμών φύτευσης και συγκομιζεται περίπου 2-3 μήνες μετά τη μεταφύτευση. Αν το φυτέψουμε σε γλάστρα ή ζαρντινιέρα στο μπαλκόνι μας, θα πρέπει να έχει βάθος τουλάχιστον είκοσι εκατόστά για να έχουμε ικανοποιητική ανάπτυξη φυλλώματος και βλαστών.

Και για το τέλος, ας βάλουμε λίγο έντονο άρωμα και πικάντικη γεύση στο φθινοπωρινό μας λαχανόκηπο! Ας καλλιεργήσουμε λοιπόν σκόρδο για το φρέσκο φύλλωμα ή για τους ξερούς βολβούς του. Για να φυτέψουμε το σκόρδο, χρησιμοποιήσουμε σκελίδες σκόρδου, τις οποίες φυτεύουμε σε βάθος 2-3 εκατοστών, ανά διαστήματα 10-15 εκατοστών μεταξύ των σκελίδων, ενώ οι γραμμές φύτευσης του σκόρδου θα πρέπει να βρίσκονται σε απόσταση 20-30 εκατοστών. Αν φυτέψουμε το σκορδο σε γλάστρα στο μπαλκονι, θα χρειαστούμε γλάστρα με βάθος τουλάχιστον 20 εκατοστά και αφράτο φυτόχωμα. Η συγκομιδή του φρέσκου σκόρδου γίνεται 2-3 μήνες μετά τη φύτευση, όταν το ύψος του φυλλώματος του σκόρδου φτάνει περίπου στα 20 εκατοστά ενώ η συγκομιδή του ξερού σκόρδου 6-8 μήνες μετά τη φύτευση. 

Κάνουμε σωστή προετοιμασία του εδάφους Κατά τη φύτευση τους στο έδαφος, τα φθινοπωρινά λαχανικά θέλουν γόνιμο, και αφράτο έδαφος, εμπλουτισμένο σε θρεπτικά συστατικά. Είναι σημαντικό να οργώνουμε το κήπο μας και να κάνουμε μία προετομασία του εδάφους πριν τη φύτευση, εμπλουτίζοντάς το με κομπόστ, καλά χωνεμένη κοπριά και πλήρες βιολογικό λίπασμα. 

Αν καλλιεργούμε σε γλάστρα, χρησιμοποιούμε ειδικό φυτόχωμα για λαχανικά. Κοπριά, ένα φυσικό οικολογικό λίπασμα 

Φυτεύουμε στις κατάλληλες θέσεις 

Τα φθινοπωρινά λαχανικά θέλουν δροσερό καιρό και ηλιοφανείς θέσεις για να ευδοκιμήσουν και να μας δώσουν καλή παραγωγή. Τα περισσότερα είναι ανεκτικά στις χαμηλές θερμοκρασίες, αν και ανάλογα με το φυτό μπορούν να παρουσιάσουν προβλήματα σε έντονες παγωνιές και δυνατούς βοριάδες. 

Για να φυτέψουμε τα λαχανικά μας σε γλάστρα στο μπαλκόνι, επιλέγουμε σχετικά προφυλαγμένες θέσεις. Πώς επιλέγουμε φυτόχωμα Κάνουμε τακτικό πότισμα Τα φθινοπωρινά λαχανικά χρειάζονται δροσερό χώμα για να έχουν καλή ανάπτυξη. Αν έχουμε αρκετές βροχοπτώσεις, την περίοδο του φθινοπώρου και του χειμώνα, θα χρειαστούν λιγότερα ποτίσματα. 

Τα λαχανικά σε γλάστρα χρειάζονται πιο τακτικό πότισμα, ειδικά αν είναι σε σημείο που δεν βρέχονται. Είτε έχουμε φυτέψει τα φθινοπωρινά λαχανικά στον κήπο ή σε γλάστρα στο μπαλκόνι, είναι καλό να έχουμε αυτόματο πότισμα με σταγόνες. 

Όσον αφορά τη λίπανση, τα φθινοπωρινά λαχανικά έχουν μικρότερες απαιτήσεις σε λίπασμα σε σχέση με τα καλοκαιρινά λαχανικά. Σε γενικές γραμμές, καλό είναι να ενσωματώνουμε 1-2 κουταλιές της σούπας πλήρες βιολογικό λίπασμα, γύρω από τη ρίζα των φυτών, κάθε 20-30 μέρες.