“1 παιδί την ημέρα στην Ελλάδα σκέφτεται ή επιχειρεί να αυτοκτονήσει” σύμφωνα με το 1056

Ο κ. Κώστας Γιαννόπουλος στα γραφεία του Χαμόγελου του Παιδιού
“Το ποσοστό του ενός παιδιού ανά ημέρα που εκδηλώνει αυτοκτονικό ιδεασμό στην γραμμή 1056 δεν είναι υπερβολή. Είναι τα πραγματικά στατιστικά που έχουμε εδώ στο Χαμόγελο, τα οποία δείχνουν πως έχουμε τουλάχιστον ένα παιδί κάθε μέρα που σκέφτεται ή επιχειρεί να αυτοκτονήσει. Στην περίπτωση αυτή -τα παιδιά που μας καλούν το γνωρίζουν καλά- δεν μπορεί να υπάρξει απόρρητο και εχεμύθεια, γιατί κινδυνεύει η ζωή τους. Και μπορεί αυτό αρχικά να τα ενοχλεί, όμως μετά μας ευγνωμονούν, γιατί καταλαβαίνουν πως είναι ο μόνος τρόπος να βοηθηθούν και να φτιάξουν ενδεχομένως και οι σχέσεις με τους γονείς τους” συνεχίζει ο Πρόεδρος του Οργανισμού και προσθέτει:

“Οι γονείς μερικές φορές χρειάζονται μια αφορμή για να καταλάβουν τι πραγματικά συμβαίνει με το παιδί τους, γιατί πιστεύουν ότι δίνοντάς του τα πάντα, υλικά αγαθά, διακοπές κ.λ.π. αρκεί.”
Τι προβλήματα αντιμετωπίζουν οι έφηβοι που οδηγούνται σε αυτοκτονικό ιδεασμό

“Ήρθε ο κορωνοϊός και λειτούργησε σαν μεγεθυντικός φακός σε προϋπάρχουσες δυσκολίες, είτε μέσα στην οικογένεια, είτε έξω από αυτήν. Και εμείς το παρατηρούμε αυτό: Σχέσεις μέσα στην οικογένεια, σχέσεις με το άλλο φύλο, εκφοβισμός, χρήση του διαδικτύου φαίνεται να είναι 4-5 διαστάσεις που εντείνουν την πρόθεση του παιδιού να κάνει κακό στον εαυτό του. Κακό όχι μόνο μέσω της αυτοκτονίας, αλλά με τον αυτοτραυματισμό, ο οποίος μπορεί ακόμα και να γίνει θανάσιμος” μας λέει ο κ. Αλεβίζος και εξηγεί:

“Οι αυτοτραυματισμοί αυτοί είναι συνήθως στα χέρια, όπου πρακτικά το παιδί προσπαθεί να προκαλέσει μεγαλύτερο σωματικό πόνο, από τον συναισθηματικό πόνο που βιώνει. Προσοχή: Το παιδί δεν θέλει να αυτοκτονήσει, θέλει να πονέσει. Αλλά είναι μια αυτοκτονικά ισοδύναμη τάση. Συνήθως τα σημάδια αυτά είναι εμφανή και τα παιδιά επιλέγουν να φορούν ρούχα τέτοια που να καλύπτουν τα τραύματά τους”.

Την ώρα της κουβέντας μας με τον κ. Γιαννόπουλο και τον κ. Αλεβίζο, η προσοχή μας στρέφεται στην Άννα, μία από τις ψυχολόγους του 1056 που εκείνη την ώρα μιλά με κάποιον έφηβο και έχει τόσο “δοθεί” στο λειτούργημά της αυτό, ώστε συσπάται σε κάθε της κουβέντα όλο της το πρόσωπο.

Ποια παιδιά εκδηλώνουν συχνότερα αυτοκτονικές τάσεις;

“Η εμπειρία μας”, λέει ο ψυχολόγος, “δείχνει, ότι μιλάμε κυρίως για κορίτσια εφηβικής ηλικίας που μας καλούν συνήθως βραδινές ώρες, όταν ξέρουν πως οι γονείς κοιμούνται και δεν θα ακουστούν, γιατί οι δυσκολίες που βιώνουν είναι τόσο έντονες που δεν θέλουν να επικοινωνήσουν με τους γονείς τους. Τα παιδιά στην εφηβεία απομακρύνονται έτσι κι αλλιώς από τους γονείς και συχνά νιώθουν ότι δεν έχουν άλλη διέξοδο -την βρίσκουν είτε τηλεφωνικά στο 1056 είτε στο Chat 1056, εκεί που γνωρίζουν ότι υπάρχει ένας άνθρωπος 24 ώρες το 24ωρο για να τα υποστηρίξει”.

Ο κ. Αλεβίζος δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην εμπειρία των ψυχολόγων που απαντούν στην Γραμμή 1056, καθώς είναι καθοριστική στον χειρισμό των παιδιών που καλούν:

“Τα παιδιά δεν θα σηκώσουν το τηλέφωνό τους και θα πουν: Γεια σας, θέλω να αυτοκτονήσω. Το αίτημα πάντα είναι κρυμμένο, π.χ. μιλώντας περί ανέμων και υδάτων, μιλώντας για έναν φίλο ή και μη μιλώντας καθόλου, με σιωπηλά τηλεφωνήματα, παίρνοντας και έχοντας επιθετική συμπεριφορά. Έχουμε ανθρώπους εκπαιδευμένους, και από τις διεθνείς συνεργασίες του Χαμόγελου, σε 24ωρη βάση, έτοιμους να ανταποκριθούν στο κρυμμένο μήνυμα του παιδιού. Μάλιστα, δεχόμαστε μηνύματα ακόμα και από Ελληνόπουλα που ζουν στο εξωτερικό.”
Και τι κάνει το Χαμόγελο, όταν αντιληφθεί, ότι ένα παιδί κινδυνεύει;

“Επικοινωνούμε άμεσα με τις Αρχές”, απαντά ο κ. Γιαννόπουλος. “Αν είναι κάτι που συμβαίνει εκείνη τη στιγμή θα καλέσουμε την Αστυνομία, τη Διώξη κ.λ.π. Δεν θα αφήσουμε ένα παιδί να κινδυνεύσει, παρά θα καλέσουμε άμεσα τους ανθρώπους που ξέρουμε, ότι ξέρουν να χειριστούν καταστάσεις, όπως είναι το Ηλεκτρονικό Έγκλημα. Έχουμε συγκεκριμένα άτομα που ξέρουμε, ότι εκείνη τη στιγμή θα το χειριστούν. Επιπλέον, θα πάει το περιπολικό άμεσα στο σπίτι του παιδιού και θα προλάβουμε το κακό. Αν τίθεται περίπτωση κακοποίησης, θα πρέπει να αναλάβει Εισαγγελέας, δεν μπορούμε να πάμε σε ένα σπίτι και να πούμε π.χ. μάθαμε ότι δέρνετε το παιδί. Στο έκτακτο, όμως, θα δράσουμε άμεσα, με τους ειδικούς μας και τους εθελοντές μας.”

“Νομίζουμε ότι το ξέρουμε το παιδί μας”

Ρωτάμε τους κ. κ. Γιαννόπουλο και Αλεβίζο πώς γίνεται ένας γονιός να μην έχει υποψιαστεί, ότι το παιδί του κάνει τόσο σκοτεινές σκέψεις. Ο κ. Γιαννόπουλος είναι σαφής: “Νομίζουμε μερικές φορές ότι ξέρουμε το παιδί μας. Όμως δεν το ξέρουμε πάντα. Υπάρχουν κάποια πράγματα που βγαίνουν στα παιδιά που δεν μπορείς να τα ‘πιάσεις’. Και αυτό δεν σημαίνει, ότι είσαι ‘σκάρτος’ γονιός ή δεν το αγαπάς ή δεν σε αγαπάει το παιδί σου. Μερικές φορές, το παιδί δεν θέλει να πληγώσει τους γονείς του για τα συναισθήματα που έχει, τα οποία είναι πολύ έντονα και δεν θεωρούνται ‘φυσιολογικά’. ‘Μα δεν στα έχω δώσει όλα; Δουλεύω 24 ώρες για εσένα!’ λένε οι γονείς. Πώς θα έρθει τότε το παιδί να σου πει, ότι θέλει κάτι άλλο από αυτό που εσύ του δίνεις;

Τα παιδιά, λοιπόν, έχουν τις δικές τους προσωπικότητες, τις οποίες οι γονείς δεν μπορούν πάντα να καταλάβουν. Γι’αυτό χρειάζονται οι ειδικοί -και πρέπει να προσέχουμε πάρα πολύ ποιους ειδικούς επιλέγουμε! Τουλάχιστον εμείς στο Χαμόγελο δίνουμε πολύ μεγάλη σημασία στους ειδικούς μας. Φυσικά, το Χαμόγελο δεν θα υποκαταστήσει την σχέση παιδιού-γονιού ή παιδιού-δασκάλου μα θα την βοηθήσει.”
“Οι γονείς είναι τρομακτικά ψηφιακά αμόρφωτοι”

Συζητάμε με τον κ. Αλεβίζο για τους τρόπους που επιλέγουν συνήθως οι έφηβοι να αφαιρέσουν τη ζωή τους, είτε λαμβάνοντας χάπια είτε πηδώντας από κάποιο μπαλκόνι, και όπως ο ίδιος επισημαίνει: “Ακόμα και στο διαδίκτυο υπάρχουν forums που οι έφηβοι συζητούν πώς θα αυτοκτονήσουν.” Αυτό κάνει την ανάγκη της επαγρύπνησης των γονιών ακόμα πιο επιτακτική.

Ο κ. Γιαννόπουλος, λοιπόν, δίνει έμφαση στο πόσο ψηφιακά αμόρφωτοι είναι οι σημερινοί γονείς -αυτό μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες. “Αυτό που κοιτάζουμε να κάνουμε με τους γονείς, για να έχουμε μία σχετική επαφή με τα παιδιά και τις κινήσεις τους στο διαδίκτυο, είναι να μάθουν τι τρέχει με την ψηφιακή τεχνολογία -όχι με τους υπολογιστές, με τα chat των παιδιών.

Γι’αυτό δημιουργήσαμε το Smile Acadamy που μαζί με εταιρείας τεχνολογίας αιχμής προσπαθούμε να βάλουμε τους γονείς μέσα στο παιχνίδι της τεχνολογίας και κάποια στιγμή τα παιδιά να εκπαιδεύουν τους γονείς. Γιατί δεν υπάρχει ωραιότερο πράγμα από το να μαθαίνεις από το παιδί σου και στη συνέχεια να του δίνεις εσύ την δική σου φροντίδα. Όλα αυτά παίζουν ρόλο, γιατί μπορείς να ‘πάρεις χαμπάρι’ τι συμβαίνει.

Ένα σημαντικό σύγχρονο πρόβλημα που πολλοί γονείς δεν έχουν καταλάβει είναι πώς κάποιοι επιτήδειοι κάνουν ψηφιακά πλύση εγκεφάλου, κυρίως σε κορίτσια. Αυτοί, μέσω της ικανότητάς τους να τα χειραγωγούν μέσα από την ομορφιά τους, καταφέρνουν να βάζουν τα κορίτσια σε μια άσχημη κατάσταση. Αυτό μπορεί ακόμα να οδηγήσει και σε εξαφανίσεις κοριτσιών.

Οι γονείς δεν μπορούν να διαχειριστούν, ότι τα παιδιά είναι βραδυφλεγείς βόμβες που σκάνε συνέχεια. Δεν υπάρχουν λύσεις μαγικές. Υπάρχουν υγιείς δυνάμεις που συνενώνονται μαζί μας από όλον τον κόσμο και βοηθάμε να σώσουμε καταστάσεις, να πιέσουμε να γίνουν κάποια πράγματα. Τις ίδιες δυνάμεις καλούμε και τους γονείς να ενώσουν μαζί μας, για να προλάβουμε, πριν φτάσουν τα βήματα του παιδιού μας στον γκρεμό.”

Το μήνυμα του κ. Γιαννόπουλου προς τους γονείς; “Συντονιστείτε στη συχνότητα του παιδιού σας. Γιατί μπορεί να ακούμε τα παιδιά μας, αλλά να δυσκολευόμαστε να ταυτιστούμε μαζί τους. Να μην κατηγορούμε τους γονείς -ξέρουμε πόσο δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν στην καθημερινότητα. Απλά αυτόν τον λίγο κοινό ελεύθερο χρόνο που έχουν να τον περνούν ποιοτικά και διαδραστικά. Και να μη διστάζουν να ζητούν βοήθεια. Εμείς, ως φορέας, μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά και να στηρίξουμε και τους ίδιους και τα παιδιά τους. Είμαστε εδώ, με γνώσεις και εμπειρίες, σαν μια μεγάλη οικογένεια, μέσα στην οποία βρίσκονται και οι γονείς και τα παιδιά.”